Tolerancja. To słowo, które chyba było najczęściej powtarzane przez naszego przewodnika, jako charakteryzujące jego kraj. W ubiegły tydzień wybraliśmy się na spontaniczną wycieczkę do Maroko.
Kraj to bardzo dziwny i trochę rozczarowujący. Zwiedzaliśmy głównie miasta i to ich dotyczy to rozczarowanie. Smród, brud i ubóstwo. Znajdą się oczywiście enklawy dla bogatych turystów, w których luksus wylewa się oknami, ale nie powiedziałbym, że to prawdziwe Maroko. W wielu miejscach można było się cofnąć kilkadziesiąt lat wstecz. Były też takie, w których podróż w czasie można było liczyć setkami lat. A więc po kolei.
Tanger
Do Maroka zawitaliśmy drogą wodną. Nie dużo brakowało a spóźnilibyśmy się na autobus, który miał nas zabrać z Algeciras do Tarify, skąd odpływał prom. Szczęśliwe hiszpański przewodnik wypatrywał spóźnialskich z okien odjeżdżającego busa i dzięki temu zgarnęli nas z drogi. Po zacumowaniu, chaotycznej przeprawie przez służby celne i terminal wyruszyliśmy w objazd miast królewskich Maroko.
Po samym Tangerze zrobiliśmy tylko rundkę autokarem. To miasto upodobane przez zagranicznych turystów, z dzielnicą willową, gdzie swoje rezydencje mają nawet szejkowie z Arabii. Za to na obrzeżach miasta, podobnie jak większości innych miast przez które przejeżdżaliśmy, osiedla socjalne budowane przez państwo.
Fez
Droga do pierwszej bazy noclegowej była długa. Jak się miało później okazać nie było to jeszcze najdłuższa droga przez dosłowna mękę, ale dla nas, przyzwyczajonych już do dobrych autostrad, podróż ciągnęła się długo. Do Fez zawitaliśmy dopiero pod wieczór, ale nie podarowaliśmy sobie sposobności, żeby zobaczyć choć kawałek nocnego życia miasta. Z całym wyjazdem trafiliśmy tak, że właśnie kończył się Ramadan, więc przed jego końcem życie tętniło się tylko gdy Allach śpi. Stara część Fez - medina wydawała się być miejscem, które jakiś czas temu zatrzymało się w czasie. Po wąskich ulicach poruszają się tylko ludzie i zwierzęta. Wszelkie wózki mogą być napędzane tylko siłą mięśni. Fabrykę, w której farbują skóry, powinni zobaczyć narzekający na ciężką pracę. Przed wejściem rozdają gałązki mięty, gdyż do jednego z procesów farbowania używany jest kał... Jest też kolorowo od materiałów wszelkiego rodzaju, ozdób i świecidełek. Poranna wycieczka po mieście z lokalnym przewodnikiem pozwoliła zapamiętać Fez pozytywnie. W końcu, jak widzieliśmy na początku z Alcali górującej nad miastem, ciężka praca czy życie w 'casas seniorales' - i tak dla wszystkich jest jeden cmentarz.
Marakesz
Jeśli droga do Fez wydawała się być długa to drogą z Fez do Marakeszu była już nieznośna.Wąskie drogi, kamieniste pobocza, wszelkiego rodzaju pojazdy ciągnące tylko w sobie znanym kierunku... 400-stu kilometrowa podróż zajęła nam 10 godzin. Bez postojów poruszaliśmy się średnio 50 km/h... Może to po części wpłynęło też na odbiór Marakeszu. Podobnie jak w Fez zaczęliśmy od nocnego spaceru. Na głównym placu Jemaa el-Fna tłumy ludzi. Niestety do próbowania przysmaków oferowanych ze straganów zniechęca fetor panujący na placu i w bocznych uliczkach. W drodze powrotnej do hotelu przechodzimy bardziej na przełaj. Mijamy kilku strażników i spacerujemy przez ładny ogród, chyba prywatny, ale może wyglądamy wystarczająco po zachodniemu. Z pilotowanego zwiedzania miasta na następny dzień nie zapamiętałem niczego szczególnego. Były pałace przypominające Alhambrę, ale zbudowane nie tak dawno, zakazy wstępu do meczetu, tatuowanie Dorotki i targowanie się o jakieś abstrakcyjne kwoty. Z tego dnia i tak najlepiej w pamięci zapadnie nam wycieczka do ogrodów Majorella - wycieczka na francuska ziemie w środku marokańskiego miasta, bo sam Marakesz bardziej mi przypominał zaniedbane europejskie miasto niż jakiś egzotyczny zakątek.
Cascadas Ouzoud
W dzień wolny zamiast proponowanej wycieczki do wioski Berberów udaliśmy się zobaczyć wodospady w Ouzoud. W pustynnej dość krainie nagle wychodzi się nad skraj przepaści, skraj wąwozu do którego wpada kilka wodospadów. Miejsce odwiedzane jest przez wielu lokalnych turystów, ale jest naprawdę ładnie. Europejskie cudy natury tego typu na pewno otoczone byłyby barierkami bezpieczeństwa, a tam na nie ostrożnych czeka jednorazowa podróż w dół wąwozu. Na miejscu po raz pierwszy zasmakowaliśmy też marokańskiego specjału - tadżin. Znów zaliczyliśmy podróż po lokalnych drogach, na których rządzi klakson i siła rozpędu. Nieliczni rowerzyści uciekają w popłochu przez "wolno gnającymi" krążownikami.
Casablanca i Rabat
Nasza droga powrotna, tym razem autostradą na szczęście, wiodła przez Casablancę i Rabat. Casablanca rozczarowała. Wielki meczet zbudowany na wybrzeżu morza to dla mnie trochę przerost formy nad treścią. Przyjechaliśmy w święty dzień - piątek - więc do świątyni ciągnęły tłumy ludzi, a z wieży co jakiś czas dochodziło islamskie modlitewne nawoływanie. Przerwę na lunch w centrum miasta wykorzystaliśmy na spacer. W ciągu półtora godziny obeszliśmy praktycznie wszystkie ciekawsze miejsca zaznaczone na turystycznej mapie... Miasto to zwykła europejska metropolia.
Rabat okazał się być bardziej ciekawy. Alcazaba z niebieskimi uliczkami, mauzoleum, medina, dużo zieleni. Do mediny poszliśmy jeszcze na ostatni wieczorny spacer i zrobiliśmy zapas marokańskich słodkości. Okna naszego hotelu wychodziły na wieżę meczetu, bladym świtem mieliśmy niezapowiedzianą pobudkę...
W sobotni poranek trzeba było wcześnie wstać. Po zakończeniu ramadanu ponownie zmieniali czas. Wyszło z tego niezłe zamieszanie, bo godziny, wg których wypływał prom były po staremu, ale życie toczyło się już po nowemu. Szczęśliwie przybiliśmy do brzegów Hiszpanii, a w podróży promem towarzyszył na Koreańczyk mieszkający w Waszyngtonie działający na rzecz
bezdomnych.
Tolerancja? Nie mogliśmy wejść do żadnego meczetu, spod kilku nas przegoniono. Co kilkadziesiąt kilometrów trafialiśmy na blokady policyjne kontrolujące praktycznie tylko tubylców. Na rower na pewno się tam nie wybieramy, byłaby to podróż w jedną stronę.
